Muzeum Narodowe w Krakowie wraz z Kancelarią Prezydenta RP zorganizowało pokaz sztuki religijnej formistów – grupy artystycznej założonej w Krakowie w 1917 roku przez Tytusa Czyżewskiego i braci Andrzeja oraz Zbigniewa Pronaszko. Na wystawie znalazły się najciekawsze przykłady sztuki tego awangardowego nurtu.
Formiści początkowo nazywali się Ekspresjonistami Polskimi, a swoją obecną nazwę ustalili w 1919 roku. Już od samego początku ich twórczość koncentrowała się na sztuce religijnej, która pozwalała na intensyfikację uczuć i zwrócenie się w stronę emocjonalnego przeżywania sztuki i twórczości artystycznej. Formiści nowe treści duchowe ubierali w awangardową formę łącząc próbę stworzenia nowoczesnego stylu narodowego z tradycją i religijnością katolicką.
Formalne poszukiwania formistów oscylowały wokół estetyki kubizmu i ekspresjonizmu, wyznaczając tym samym przełomowy moment w polskiej sztuce. Podjęto ideową walkę w realizmem i postulatami naśladownictwa natury w sztuce. Natura może być jedynie źródłem natchnienia i inspiracji dla artystów, których zadaniem jest tworzenie nowych form. Do najważniejszych członków tego ruchu zalicza się m.in.: Tytusa Czyżewskiego, Jana Hrynkowskiego, Andrzeja i Zbigniewa Pronaszków, Władysława Skoczylasa i Konrada Winklera.
Wystawa w Pałacu Prezydenckim prezentuje najbardziej znane i najlepsze dzieła polskiej sztuki awangardowej. Do takich prac zaliczyć można m.in. rzeźbioną „Pietę” Zbigniewa Pronaszki, jego pracę malarską „Mnich”, oraz Madonnę Tytusa Czyżewskiego. Eksponaty zostały wypożyczone z trzech najważniejszych instytucji prezentujących zbiory sztuki awangardowej w Polsce, a więc z Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Warszawie oraz Muzeum Sztuki w Łodzi.
Wystawa potrwa aż do 31 stycznia 2018, a jej realizacja wiąże się z obchodami rozpoczynającego się roku awangardy i jest jednym z elementów bogatego programu obchodów tego wydarzenia.
