Do 28 sierpnia w krakowskiej Fabryce Schindlera można podziwiać niezwykłe, nieznane prace słynnego rzeźbiarza, Xawerego Dunikowskiego. Mało kto wie bowiem, że ten znany artysta przeżył ciężki okres w obozie koncentracyjnym.
W Fabryce Emalia Oskara Schindlera, będącej oddziałem Muzeum Historycznego Miasta Krakowa trwa wystawa „Więzień 774. Xawery Dunikowski w KL Auschwitz”. Ekspozycja jest okazją do poznania mało znanego okresu w biografii znakomitego polskiego rzeźbiarza Xawerego Dunikowskiego (1875–1964), związanego z czteroipółletnim pobytem artysty w Konzentrationslager Auschwitz. W skład zbiorów Muzeum wchodzą prace wykonane w obozie oficjalnie – na zlecenie SS (m.in. w utworzonym przez Niemców Lagermuseum), dzieła tworzone w ukryciu, nielegalnie, oraz powojenne prace byłych więźniów, będące rodzajem relacji z tamtych wydarzeń i próbą uporania się z obozową traumą. 
Wystawa „Więzień 774. Xawery Dunikowski w KL Auschwitz”, źródło: materiały prasowe
„Prace artystyczne stworzone w warunkach skrajnego zagrożenia są niezwykłym i poruszającym dokumentem czasu oraz historii. Równocześnie można w nich odnaleźć trudne do odtworzenia uczucia i emocje, które towarzyszyły więźniom każdego dnia. I właśnie ze względu na tę olbrzymią wartość historyczną i emocjonalną, sztuka obozowa jest niezwykle cenna i stanowi uniwersalny przekaz zrozumiały dla każdego odbiorcy” – wyjaśnia kuratorka wystawy, Maria Zientara.
Wystawa „Więzień 774. Xawery Dunikowski w KL Auschwitz”, źródło: materiały prasowe
Organizatorzy, zarówno w komentarzach towarzyszących wystawie, jak w tekście katalogu, posługują się wspomnieniami, wywiadami i korespondencją Dunikowskiego oraz relacjami współwięźniów, po to, by maksymalnie przybliżyć widzowi, to, czego artysta doświadczył w obozie. Jego przeżycia znalazły odzwierciedlenie w cyklu Oświęcim (1948–1955), który jest eksponowany na wystawie. Na wystawie można podziwiać także rysowane przez Dunikowskiego w latach 1940–1944 portrety współwięźniów, ludzi, których poznał, polubił, z którymi się zaprzyjaźnił i tych, którzy chronili go w różny sposób, by mógł przeżyć. Zarówno cykl obrazów, jak i portrety są mało znaną częścią twórczości artysty. Jest to, zatem doskonała okazja, by je obejrzeć. Sztuka i wspomnienia tworzą dwie dopełniające się przestrzenie wystawy. Trzecia przestrzeń poświęcona jest osobom, których opieka i działania umożliwiły Dunikowskiemu dotrwanie do chwili wyzwolenia obozu.
Wystawa „Więzień 774. Xawery Dunikowski w KL Auschwitz”, źródło: materiały prasowe
Wśród działań towarzyszących związanych z wystawą Muzeum oferuje oprowadzanie Kuratorskie, które poprowadzi Maria Zientara. Oprowadzanie odbędzie się 16 lipca oraz 6 sierpnia o godzinie 16.
Tekst: J. S-H
